Botsen en klappen
Wie bepaalt eigenlijk welke taal jij gebruikt? Jijzelf, toch? Of wordt onze taal misschien door anderen beinvloed? Er is veel onderzoek dat aantoont dat wij in ons taalgebruik helemaal niet zo onafhankelijk zijn van anderen als dat we ons voelen, en dat de woorden die anderen tegen ons gebruiken grote effecten kunnen hebben.
Een van de dingen die onbewust gebeuren is dat je de taal van de persoon waarmee je spreekt overneemt. Je kunt dit zelf uittesten. Als jij in een gesprek een stopwoordje gebruikt (zoals: dus, ofzo, bijvoorbeeld), dan neemt je gesprekspartner dit woordje vaak van je over. Die persoon is zich daar echter totaal niet van bewust. We doen dit omdat we (door dingen zoals gebaren, woorden en houdingen van elkaar over te nemen) kunnen laten zien dat we elkaar leuk vinden en dat versterkt onze band. Mimicry heet dat met een mooie wetenschappelijke term.
Woorden van anderen kunnen er ook voor zorgen dat je een situatie anders inschat. Loftus en Palmer lieten zien dat als je een proefpersoon een film laat zien van een auto-ongeluk en ze daarna vraagt hoe hard de auto’s reden toen ze elkaar raakten, het veel uit maakt welke woorden je precies gebruikt. Als je vraagt: ‘hoe hard klapten de auto’s op elkaar’, dan is de snelheid die mensen inschatten hoger dan wanneer je vraagt ‘hoe hard botsten de auto’s op elkaar’. De taal die je gebruikt in de beschrijving van de situatie (klapten versus botsten) maakt dat mensen deze situatie anders inschatten.
In een tweede experiment werd dezelfde mensen een week later gevraagd of er gebroken glas te zien was geweest in het filmpje. Mensen die in de beschrijving het woord ‘klapten’ hadden gehoord zeiden vaker ja op de gebroken glas vraag dan de mensen die ‘botsten’ hadden gehoord, ook al was er in de film geen gebroken glas te zien. Niet alleen interpreteren we een situatie anders door bepaald taalgebruik, onze herinneringen worden ook vervormd door het gebruik van andere woorden. De taal die we horen heeft dus een groot effect op de taal die we zelf gebruiken en op hoe we ons dingen herinneren. En dit speelt zich allemaal onbewust af. Het is dus waar dat jij invloed hebt op de taal die je gebruikt. Maar taal vormt jou ook, en vaak op onverwachte manieren.
